Jakie rodzaje kruszyw budowlanych wyróżniamy?
Kruszywa budowlane to sypkie materiały o ziarnistej budowie, które znajdują szerokie zastosowanie w budownictwie, które można podzielić na kilka kategorii – pod względem pochodzenia (naturalnego lub sztucznego), wielkość czy gęstość ziaren. Co warto wiedzieć na ten temat?
Czym są kruszywa budowlane?
Jak wspomnieliśmy kruszywa to materiały sypkie, które cechuje ziarnista budowa. Zaliczamy do nich między innymi żwir, piasek, pospółkę i otoczaki. Są pozyskiwane naturalnie – przez wydobycie w kopalniach lub powstają w ramach recyklingu innych materiałów budowlanych (potrzebne jest tutaj odpowiednie przetworzenie i uszlachetnienie.
Kruszywa są powszechnie stosowane do – między innymi – budowy dróg, wyrównywania terenu, prac ogrodowych. Używa się ich do utwardzania podłoża, na przykład pod chodniki, drogi czy parkingi. Mogą tworzyć też inne materiały, takie jak beton. Kruszywa mają wysoką wytrzymałość i wilgotność, dlatego są powszechnie wykorzystywane jako kruszywa do betonu, gdzie mogą stanowić nawet do 70% jego objętości. Znajdują również zastosowanie w zaprawach murarskich, masach budowlanych, nasypach oraz pracach przydomowych i ogrodowych. Po odpowiedniej obróbce kruszywa naturalne są wykorzystywane przy produkcji mas szpachlowych, suchych zapraw czy klejów.
Jak widać, kruszywo budowlane jest niezbędnym składnikiem wielu materiałów i konstrukcji w branży budowlanej ze względu na ich wysoką wytrzymałość i właściwości.
Rodzaje kruszyw budowlanych – podział ze względu na pochodzenie
Kruszywa budowlane można je podzielić na dwie główne kategorie:
Kruszywa naturalne – pochodzą ze skał, powstałe w wyniku erozji lub mechanicznego rozkruszenia, takich jak granity, sjenity, dolomity, wapienie, marmury, piaskowce.
Przykłady to: piasek, żwir, pospółka, grys, tłuczeń, kliniec, otoczaki
Kruszywa sztuczne – pochodzą od naturalnych minerałów, ale poddane są obróbce termicznej lub innej modyfikacji, np. keramzyt, glinoporyt, gralit. Mogą też stanowić materiał z recyklingu, taki jak gruz ceglany lub betonowy.
Rodzaje kruszyw budowlanych ze względu na gęstość (lekkie, zwykłe i ciężkie)
Kruszywa lekkie to materiały, które charakteryzują się niską masą właściwą – mają gęstość mniejszą niż 1800 kg/m³. Znajdują zastosowanie w betonie lekkiej konstrukcji, tynkach i zaprawach. Przykłady kruszyw lekkich to keramzyt, glinoporyt, gralit.
Kruszywa zwykłe mają gęstość w zakresie od 1800 kg/m³ do 3000 kg/m³. Są to najpopularniejsze kruszywa budowlane, takie jak piasek, żwir, pospółka, grys, tłuczeń, kliniec. Kruszywa zwykłe są podstawowym składnikiem betonu, zapraw murarskich i mas budowlanych.
Kruszywa ciężkie mają gęstość przekraczającą 3000 kg/m³. Są to specjalne kruszywa, np. baryt, limonit, getyt, hematyt, magnetyt. Kruszywa ciężkie znajdują zastosowanie w betonach osłonowych, np. w elektrowniach jądrowych.
Rodzaje kruszywa – podział ze względu na wielkość ziaren
W tym ujęciu wyróżniamy przede wszystkim kruszywa drobne i grube:
Kruszywa drobne
- Mają wielkość ziaren mniejszą lub równą 4 mm.
- Przykłady to: piasek, pył, mączka kamienna.
- Kruszywa drobne są wykorzystywane m.in. w zaprawach, tynkach i betonach.
Kruszywa grube
- Mają wielkość ziaren większą niż 4 mm.
- Przykłady to: żwir, grys, tłuczeń, kliniec, otoczaki.
- Kruszywa grube są podstawowym składnikiem betonu, gdzie mogą stanowić nawet do 70% jego objętości.
